افیولیت ها و ملانژهای افیولیتی ایران

رخنمونهای افیولیت ها و ملانژهای افیولیتی بطور گسترده در ایران پخش شده و در طول برخی از گسلهای سراسری چون : زاگرس ،بشاگرد، درونه، نهبندان، میامی، نیریز، دهشیر- بافت بصورت زونهای کم عرض قابل مشاهده اند عمده ترین واحدهای سنگی مجموعه های مزبور بشرح زیر می باشد: الف - پریدوتیت های بافابریک تکتونیکی : این سنگها شامل مجموعه سنگهای چون ها رزبورژیت ، دونیت ورلیت لرزولیت پیروکسینیت و سرپانتیت با منشاء گوشته تهی شده اقیانوسی اند. پدیده لیناسیون ناشی از حرکات کنوکسیونی گوشته در پریدوتیت ها قابل مشاهده بوده و از نظر ژئوشیمی اکثرا" در قلمر تولئی ایتی و بعضا" در قلمر کالکوالکالن قرار می گیرند. ب - کومولاها: کانی های تشکیل دهنده این گونه سنگها از تجمع و ته نشینی در یک اطاق ماگمایی بوجود آمده و شامل سنگهایی چون پیروکسینیت و گابرو با منشاء تفریق و تبلور از مایع مذاب بازالتی که در اثر ذوب بخشی پوسته اقیانوسی پدید آمده اند، می باشد. سنگهای مزبور اکثرا" در قلمر تولئی ایتی و بعضا" در قلمر کالکوالکالن قرار می گیرند. ج - مجموعه یا بازهای صفحه ای : این سنگها در اثر تزریق بعدی ماگما در امتداد زون اکستانسیون پدید آمده و اکثرا" در قلمر کالکوالکالن قرار می گیرند. د - سنگهای لوکوکراتیک : این سنگها با ترکیب متغیر ازتونالیت تا گرانیت مشاهده شده و نظر به داشتن k کمتر از سنگهای لوکوکراتیک قاره ای دارای اختصاصات بازالت اقیانوسی اند. این سنگها با منشاء تفریق و تبلور از مایع مذاب بازالتی پوسته اقیانوسی بوده و اکثرا" در قلمر کالکوالکالن قرار می گیرند. ه - سنگهای خروجی : این مجموعه سنگها بصورت گدازه های بالشی زیر دریایی، گدازه های بازالتی با ترکیب اسپیلیتی و سنگهای پیروکلاستیک گزارش شده و عمدتا آلتراسیون نسبتا" شدیدی را متحمل کردیده اند. آنهائی که کمتر تحت تاثیر آلتراسیون قرار گرفته اند در قلمر تولئی ایت و آنهائیکه شدیدا" التره شده اند در قلمرو کالکوالکالن قرار می گیرند. و - سنگهای رسوبی : آهکهای رادیولاریتی و پلاژیک های میان لایه ای عمده ترین واحدسنگهای رسوبی افیولیت ها و ملانژهای افیلولیتی ایران را تشکیل می دهند با توجه به اینکه در ملانژهای افیولیتی، سنگهای رسوبی آبهای کم عمق و فلیش ها نیز دور از انتظار نیست . ز - سنگهای دگرگونی : این سنگها شامل : شیست آبی، شیست سبز و بعضا" آمفیبولیت ها می باشند. برطبق ارتباطات ساختمانی و تحقیقات پتروگرافی سنگهای افیولیتی و ملانژافیولیتی ایران میتوان پشته های میان اقیانوسی و هم چنین حوضه های کناری را در نظر گرفت . در اثر جایگزینی مکانیکی و تحت تاثیر حرکات تکونیکی دارای نشانه هایی از پلی متامورفیسم می باشند. زونهای افیولیتی و ملانژهای افیلولیتی ایران از نظر پتانسیل معدنی نیز در خور توجه بوده و وجود معادن کرومیت ،منزیت ، تالک ، گچ، سنگهای ساختمانی و بعضا" کانسارهای گروه پلاتین و عناصر کمیاب در خیلی از گزاشها مشاهده می گردد.